ترکمتر چیست و چه کاربردی دارد؟

ترکمتر چیست؟ آچار ترک (ترکمتر) ابزاری برای بستن اتصالات پیچ و مهره ای با گشتاور معین می باشد. شما ابتدا گشتاور مورد نظر خود را تعیین کرده و با ترکمتر مناسب، شروع به بستن پیج می نمایید، زمانی که سفتی پیچ به اندازه مورد نظر رسید، به تناسب طراحی به شما اطلاع می دهد.

محدوده ی گشتاور مناسب سفت شدن برای هر پیچ، نه آنقدر زیاد است که پیچ ببرد و یا باعث خرابی های قطعه شود و نه انقدر کم است که شل بودن آن باعث اتصال نامناسب و یا باز شدن پیچ حین کار و ناکارمدی قطعه شود. ترکمتر به شما کمک می کند تا پیچ ها را در محدوده ی گشتاوری مطلوب ببندید.  این وسیله جزو ابزارآلات سنجه ای و دقیق به حساب می آید.

خرید انواع آچار ترکمتر از فروشگاه ابزارمال

آچار ترکمتر چیست؟

ترکمتر، آچار ترک یا ترک رنچ، ابزاری است که برای بستن اتصالات پیچ و مهره با گشتاور معین استفاده می‌شود. با استفاده از این ابزار، می‌توانید گشتاور مورد نظر خود را تعیین و پیچ‌ها را با دقت بالا ببندید. گشتاور مناسب بستن پیچ‌ها باید در محدوده‌ای قرار بگیرد که نه زیاد سفت باشد تا پیچ را ببرد یا قطعه را خراب کند، و نه آنقدر ضعیف باشد تا پیچ شل مانده و اتصال نامناسبی ایجاد شود. آچار ترک به شما کمک می‌کند تا به طور دقیق در محدوده گشتاوری مطلوب، پیچ‌ها را ببندید.

آچار ترک معمولا دارای مقیاس گشتاور است که شما می‌توانید گشتاور مورد نظر خود را روی آن تنظیم کنید. وقتی پیچ به گشتاور مورد نظر رسید، آچار ترک با اعلانی به شما اطلاع می‌دهد که می‌توانید کار را متوقف کنید. این ابزار از نظر دقت و سنجش گشتاور، از ابزارهای دقیق و قابل اعتماد محسوب می‌شوند.

کاربرد ترکمتر

استفاده از ترکمتر یا آچار ترک در عملکرد و بهینه‌سازی قطعات و دستگاه‌ها اهمیت زیادی دارد. با استفاده از ترکمتر، می‌توان به طور دقیق گشتاور مورد نیاز برای بستن پیچ‌ها و رزوه‌ها را تنظیم کرد. این مورد بسیار حائز اهمیت است زیرا تأثیر بستن صحیح و مناسب اتصالات پیچ و مهره بر عملکرد و کارایی دستگاه یا قطعه بسیار مهم است.

به عنوان مثال، در بستن پیچ‌های سر سیلندر موتور خودرو، که وظیفه یکنواخت و متناسب با سیلندر راه‌اندازی و احتراق را دارند، استفاده از ترکمتر اجتناب‌ناپذیر است. همچنین، در بستن شمع خودرو با گشتاور مشخص، عملکرد بهتر و احتراق کامل را به دنبال دارد. در مورد چرخ خودروها نیز، تنظیم مساوی گشتاور پیچ‌ها در اتصال آنها به دیسک، تأثیر بالانس و کارایی چرخ را بهبود می‌بخشد. همچنین در فلنچ اتصال لوله‌ها، تعیین میزان مناسب گشتاور پیچ‌ها برای بستن اتصالات، جهت بهبود عملکرد و جلوگیری از نشتی مواد را تضمین می‌کند.

ترکمتر چگونه کار می کند؟

استفاده از ترکمتر به عنوان ابزاری دقیق و دارای اهمیت در تنظیم گشتاور اتصالات پیچ و رزوه‌ها، بهبود عملکرد و بهینه‌سازی دستگاه‌ها و قطعات را فراهم می‌کند. با استفاده از ترکمتر، میزان مناسب گشتاور بستن اتصالات تعیین می‌شود تا عملکرد بهینه و هماهنگی با عوامل دیگر، بهبود یابد و بهترین نتیجه را به دست دهد.

در ساده‌ترین تعریف، ترکمتر یا آچار ترکمتر، ابزاری است که برای بستن اتصالات پیچ و مهره با گشتاور معین استفاده می‌شود. این ابزار دقیق و سنجشی بوده و با تنظیم گشتاور مورد نظر، به کاربر اعلام می‌کند که پیچ به میزان مطلوب سفت شده است. با استفاده از ترکمتر، می‌توان به طور دقیق گشتاور مورد نیاز را در بستن پیچ‌ها و مهره‌ها کنترل کرد.

بعد از این که فهمیدیم ترکمتر چیست حالا مهترین چیز یادگیری روش کار با ترکمتر است. عملکرد ترکمتر به این شکل است که توسط کاربر و با تنظیم مقدار گشتاور مورد نظر بر روی پیچ یا مهره قرار گرفته و با چرخش آن، گشتاور مشخص شده را به آن انتقال می‌دهد.

هنگامی که گشتاور به میزان تنظیم شده رسید، ترکمتر با ایجاد صدا یا تغییر در حالت عملکرد (بسته به نوع ترکمتر) به کاربر اعلام می‌کند که گشتاور مورد نظر به دست آمده است. این کار توسط مکانیزم داخلی ترکمتر انجام می‌شود که از فنر، آزادساز و مکانیزم‌های دیگر تشکیل شده است.

با استفاده از ترکمتر، کاربر می‌تواند پیچ‌ها و مهره‌ها را با گشتاور معین بسته و در محدوده دقیقی قرار دهد، که این امر در برخی کاربردها مانند بستن پیچ‌های سر سیلندر موتور خودروها یا تنظیم گشتاور شمع‌ها بسیار حیاتی است.

برای آشنایی بیشتر با چگونگی کار با ترکمتر پیشنهاد میکنیم روی لینک کلیک کنید.

کار ترکمتر چیست؟

آچار گشتاور مهمترین نقش را در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا، ساخت و ساز، الکترونیک و تولید قطعات دقیق ایفا می‌کند. این ابزار در مواردی حساس بسیار کاربردی است که به دقت بستن پیچ‌ها و مهره‌ها اهمیت زیادی داده می‌شود. با استفاده از آچار ترک، میزان گشتاور بستن پیچ‌ها به طور دقیق کنترل شده و خطرات ناشی از بستن نامناسب و ناقص پیچ‌ها و مهره‌ها را کاهش می‌دهد.

استفاده از ترکمتر (آچار ترک) در کاربردهای مختلف بسیار حائز اهمیت است، زیرا اندازه‌گیری و کنترل گشتاور پیچ و رزوه‌ها در تأثیر بر عملکرد دستگاه یا قطعه‌ای که از آنها استفاده می‌شود، نقش به‌سزایی دارد.

یکی از کاربردهای مهم ترکمتر در بستن پیچ‌های سر سیلندر است. مجموعه‌ای از پیچ‌ها وظیفه دارند سرسیلندر را به سیلندر وصل کنند و نیروی یکنواخت و برابر را در کل سطح انتقال دهند. با استفاده از ترکمتر، میزان گشتاور مورد نظر برای بستن پیچ‌ها تعیین می‌شود تا اتصال مناسب و صحیح بین این قطعات حاصل شود.

کاربرد ترکمتر در بستن شمع خودرو بسیار اهمیت دارد. با تنظیم گشتاور مشخص برای بستن شمع، عملکرد بهتر و احتراق کامل و به موقع فراهم می‌شود.

در مورد چرخ خودروها، تعیین گشتاور مناسب برای پیچ‌های اتصال چرخ به دیسک بسیار حائز اهمیت است. اگر پیچ‌ها به میزان مناسب و مساوی سفت نشوند، بالانس و کارایی چرخ تحت تأثیر منفی قرار می‌گیرد.

در مورد فلنچ اتصال لوله‌ها، هم اندازه بودن گشتاور پیچ‌ها هنگام بستن بسیار مهم است. این اتصالات باید به میزان مناسب و با توجه به استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه بسته شوند تا از نشتی و عدم اتصال صحیح جلوگیری شود.

استفاده از ترکمتر در این کاربردها بهبود عملکرد، کاهش خطرات و ایجاد اتصالات صحیح و دقیق را به همراه دارد. این ابزار دقیق و قابل اعتماد برای اندازه‌گیری و کنترل گشتاور، در تضمین بهترین نتیجه و بهینه‌سازی عملکرد دستگاه یا قطعه بسیار مؤثر است.

چرا باید از ترکمتر استفاده کنم؟

اندازه ی گشتاور پیچ و رزوه ها وقتی اهمیت می یابد که عملکرد دستگاه یا قطعه تحت تاثیر اندازه سفتی رزوه ها ( به تنهایی یا در ترکیب با هم ) قرار می گیرد. مثلا برای بستن پیچ های سر سیلندر، مجموعه ای از پیچ ها وظیفه دارند سرسیلندر را در کل سطح با نیروی یکنواخت و برابر، به سیلندر وصل نمایند. یا مثلا شمع خودرو که اگر با گشتاوری معین در محل خود بسته شود، بهترین عملکرد ( احتراق کامل و به موقع ) را ارائه می دهد. یا چرخ خودروها رو در نظر بگیرید که توسط تعدادی پیچ به دیسک متصل می شود. اگر پیچ ها هنگام اتصال چرخ به دیسک، به میزان مناسب و  مساوی سفت نشوند، در بالانس بودن چرخ تاثیر منفی می گذارد. یا در مورد فلنچ اتصال لوله ها، هم اندازه بودن گشتاور پیچ ها هنگام بستن بسیار حائز اهمیت است.

به طور اصولی برای طراحی هر وسیله استاندارد، میزان گشتاور لازم برای سفت کردن اتصالات آن توسط طراح اعلام می شود.  به عنوان مثال گشتاور لازم برای بستن پیچ های سر سیلندر موتور خودروهای مختلف ، متفاوت است و  هر خودرو ساز در دستورالعمل تعمیرات موتور، حد گشتاور مورد نظر خود را متذکر می شود. میزان گشتاور پیچ های مختلف با محاسبات مهندسی و تست های مختلف روی عملکرد دستگاه ها بدست می آید. به زبان ساده، اتصالات پیچ و مهره ای باید به میزانی سفت شوند که تاثیر آنها در هماهنگی با  قطعات و عوامل موثر دیگر، بازده هر دستگاهی را بهینه  (Optimum) نماید.

معرفی انواع ترکمتر و گشتاورسنج

ترکمتر یا گشتاورسنج در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود تا بسته به نوع کار، دقت مورد نیاز و محیط کاری، بهترین عملکرد را ارائه دهد. هر مدل ترکمتر مکانیزم خاصی برای اندازه‌گیری و کنترل گشتاور دارد. در ادامه با انواع ترکمتر و کاربرد آن‌ها آشنا می‌شویم:

۱. ترکمتر شاهینی (Beam Type Torque Wrench)

یکی از ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین مدل‌هاست. در این نوع، یک میله انعطاف‌پذیر گشتاور وارد شده را خم می‌کند و عقربه روی صفحه، مقدار گشتاور را نشان می‌دهد.
کاربرد: مناسب برای کارگاه‌ها و مصارف عمومی که دقت خیلی بالا مورد نیاز نیست.

۲. ترکمتر ساعتی (Dial Type)

در این مدل، گشتاور از طریق صفحه‌ای عقربه‌ای مانند ساعت نشان داده می‌شود. دقت بالایی دارد و برای کنترل گشتاور در پروژه‌های حساس صنعتی کاربرد دارد.
کاربرد: صنایع خودروسازی و مونتاژ قطعات دقیق.

آیا تمایل به شندین پادکست این مقاله دارید؟ اگر زمان کافی برای مطالعه ی نوشته ندارید فایل زیر را دانلود کنید.

۳. ترکمتر تقه‌ای (Click Type)

محبوب‌ترین نوع ترکمتر است. وقتی گشتاور به مقدار تنظیم‌شده می‌رسد، صدای «تقه» شنیده می‌شود تا کاربر بداند سفت‌کردن باید متوقف شود.
کاربرد: تعمیرگاه‌ها، خطوط مونتاژ و کارهای فنی روزمره.

۴. ترکمتر کرنومتری (Micrometer Type)

در این نوع، گشتاور به‌صورت دستی و با دقت بالا تنظیم می‌شود. ساختار مکانیکی دقیق آن باعث می‌شود برای کارهای حساس گزینه‌ای عالی باشد.
کاربرد: صنایع هوافضا، خودروسازی و تجهیزات دقیق.

۵. ترکمتر دیجیتال (Digital Torque Wrench)

نسخه مدرن‌تر ترکمتر است که مقدار گشتاور را به‌صورت دیجیتال روی صفحه LCD نمایش می‌دهد. قابلیت ذخیره‌سازی داده‌ها و هشدار صوتی نیز دارد.
کاربرد: برای کنترل دقیق گشتاور در پروژه‌های حرفه‌ای و تولید انبوه.

۶. ترکمتر جغجغه‌ای (Ratchet Type)

از نظر ظاهری شبیه به آچار بکس جغجغه‌ای است، اما قابلیت تنظیم گشتاور دارد. کاربر می‌تواند بدون جدا کردن ابزار از پیچ، جهت چرخش را تغییر دهد.
کاربرد: تعمیر خودرو، موتور سیکلت و صنایع مونتاژ.

۷. ترکمتر بادی (Pneumatic Torque Wrench)

این مدل با نیروی باد فشرده کار می‌کند و گشتاور بالایی تولید می‌کند. سرعت و توان آن از مدل‌های دستی بیشتر است.
کاربرد: خطوط تولید صنعتی، کارگاه‌های سنگین و کارخانه‌ها.

۸. ترکمتر هیدرولیک (Hydraulic Torque Wrench)

در این نوع، فشار روغن باعث اعمال گشتاور می‌شود. دقت بسیار بالا و توان زیاد دارد.
کاربرد: صنایع نفت، پتروشیمی و پروژه‌های سنگین سازه‌ای.

۹. ترکمتر برقی یا شارژی (Electric / Cordless)

این مدل با برق یا باتری شارژی کار می‌کند و امکان تنظیم دقیق گشتاور را دارد. کاربری آسان و حمل‌ونقل ساده از مزایای آن است.
کاربرد: کارگاه‌های سیار، تعمیرات خودرو و مکان‌هایی که منبع باد در دسترس نیست

مقایسه انواع ترکمتر