یکی از کاربردی ترین ابزارها اندازه گیری دقیق که در صنعت و مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد، کولیس نام دارد. احتمالا بارها شما این وسیله را از نزدیک دیده اید و از آنجایی که آشناییتی با آن نداشتید، نمی دانستید که چه وسیله ای است و کاربرد آن چیست. در این مطلب همراه ما باشید تا به آموزش استفاده از انواع کولیس و کاربرد آنها بپردازیم.
کولیس چیست؟
در ابتدا به این موضوع می پردازیم که اصلا کولیس چیست؟ و چه کاربردی دارد. انواع کولیس وسیله ای پرکاربرد و مناسب برای اندازه گیری طول، ضخامت، قطر داخلی، قطر خارجی و عمق یک قطعه هستند. این ابزار شامل دو خط کش که یکی ثابت و دیگری متحرک است و با قسمتی که قرار است اندازه گیری شود تنظیم می شوند.
همچنین انواع کولیس در بازار وجود دارد که برخی از آنها بسیار پیشرفته بود و دارای صفحه نمایش LCD هستند که اندازه گیری را نشان می دهد. سطوح کولیس صاف و به خوبی جلا داده شده و عموما از فولاد ضد زنگ ساخته شده است.
از انواع کولیس اغلب در تراشکاری یا مکانیک استفاده می شود زیرا عمق و قطر داخلی و خارجی قطعات را با دقتی تا صدم میلی متر اندازه گیری می کند. این دقت به دلیل درجه بندی مقیاس های آن، طراحی راهنماهای مکان نما، موازی بودن و عمود بودن ناظران آن، کار و فناوری در فرآیند ساخت آن است.
معمولا انواع کولیس ها دارای روکش کروم ساتن هستند که بازتاب ها را از بین می برد و همانطور که اشاره شد، آنها از فولاد ضد زنگ یا فولاد کربنی ساخته شده اند که احتمال خوردگی یا زنگ زدگی را به شدت کاهش می دهد.
بیشتر بخوانید : مهمترین ابزار دقیق در صنعت
کاربرد کولیس چیست؟
حال که با کولیس به طور کامل آشنا شدید، قطعا برایتان این سوال پیش می آید که کاربرد کولیس چیست. استفاده از کولیس در کسب و کارمان، با توجه به این که عمر مفید آن بسیار بالا است، کاربری آسانی دارد و در دسترس است، بسیار رایج می باشد. برای این که درک بهتر از این دستگاه داشته باشید، لازم است که به شکل روزانه از آن استفاده کنید تا با بخش های مختلف این ابزار آشنا شوید.
به عنوان مثال، می توانید میزهای چوبی محل کار یا خانه خود را با آن اندازه گیری کنید تا نحوه کار با آن برای شما راحت صورت پذیرد. از دیگر کاربردهای کولیس، به جز اندازه گیری موارد ذکر شده، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در آزمایشگاه های مراکز علمی برای انجام آزمایشات ممکن است نیاز به بررسی ابعاد اجسام موجود در آزمایش باشد که این کار با کولیس انجام خواهد شد.
- در صنعت پزشکی نیز برای ساخت انواع پروتز ها که نیاز به اندازه گیری میلی متری است، از این دستگاه استفاده می شود.
- برای ساخت قطعات یدک خودرو نیز از کولیس استفاده های بسیاری می شود.
انواع کولیس:
حال نوبت به معرفی انواع کولیس رسیده است. برای این که متوجه شوید که نسبت به کسب و کاری که دارید، کدام مدل از این ابزار برای شما مناسب است، پیشنهاد می کنیم به هیچ عنوان این بخش از مطلب را از دست ندهید.
کولیس ساده یا ورنیه
کولیس ساده یا ورنیه، یک ابزار اندازه گیری خطی با دقت بالا است که از قرن هفدهم تا به امروز، مورد استفاده قرار گرفته است. این دستگاه از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:
- یک قسمت ثابت که یک خط کش است، می تواند با دو سیستم متریک همراه باشد: سیستم بین المللی در سانتی متر و سیستم انگلیسی بر حسب اینچ.
- قسمت دوم متحرک خواهد بود؛ این یک قسمت کشویی است که قابلیت اسلاید شدن را دارد.
کولیس ساده یا ورنیه
کولیس عقربه ای یا ساعتی
یکی از انواع کولیس، کولیس عقربه ای یا ساعتی است که یک ابزار اندازه گیری ابعادی محسوب می شود. این ابزار برای مقایسه با اندازه گیری غیر مستقیم جابجایی اجسام کروی، هنگامی که دستگاه روی تکیه گاه ثابت شده است، مورد استفاده قرار می گیرد.
این عملکرد شامل مکانیزمی از چرخ دنده ها یا اهرم هایی است که حرکت ساقه را در یک حرکت دایره ای در مقیاس های مدرج مدور تقویت می کنند. این موضوع باعث می شود امکان اندازه گیری با دقت صدم یا هزارم میلی متر (میکرون) فراهم شود. عملکرد این دسته از کولیس ها بسیار ساده است. درواقع مقایسه کننده هایی که از سنسور های جابجایی زاویه ای چرخ دنده استفاده می کنند، مقدار جابجایی را روی نمایشگر نشان می دهند.
بیشتر بخوانید: ترکمتر چیست؟
کولیس عقربه ای یا ساعتی
کولیس دیجیتال
کولیس دیجیتال یکی از انواع کولیس است که برای اندازه گیری دقیق طول استفاده می شود. این دستگاه از نوعی «خط کش» استفاده می کند که اندازه گیری هایی در سمت پایین آن، به سانتی متر و میلی متر درج شده اند. در حالی که در بالا دارای اندازه گیری در اینچ و کسری از اینچ قرار دارند. این دستگاه همچنین دارای آرواره هایی مانند کلید است که برای اندازه گیری بیرونی یا داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع کولیس های کلاسیک جدا از اندازه هایی که در “قاعده” اصلی دارد، دارای دو ورنیه نیز هستند که به ترتیب در بالا و پایین قرار گرفته اند. ورنیه ها فلس های کمکی هستند. آنها اساسا قانون اصلی را تقسیم می کنند که امکان اندازه گیری دقیق تر را فراهم می کند.
دیجیتالی ها، ورنیه ها را برای نمایشگرها و دکمه ها تغییر دادند تا پیکربندی آنها را کنترل کنند. این امر اندازه گیری را دقیق تر می کند زیرا به محاسبه انسان بستگی ندارد بلکه اندازه گیری به طور خودکار انجام می شود. کولیس های دیجیتال اندازه گیری را در مقیاس های مختلف ارائه می دهند، خواه میلی می تواند متر، اینچ یا هر آنچه که شما در تنظیمات آن قرار داده اید، باشد.
بیشتر بخوانید : 5 ترفند برای خرید بهترین ترکمتر
کولیس دیجیتال
نحوه اندازه گیری و خواندن کولیس ها
برای این که بتوانید به درستی از انواع کولیس استفاده کنید، نیاز است که نحوه اندازه گیری و خواندن کولیس ها را بدانید. برای اندازه گیری صحیح با کولیس دستی اقدامات زیر را انجام می دهیم:
- قطعه مورد نظر را می گیریم تا اندازه گیری شود و کولیس را به قسمتی که باید اندازه گیری کنیم تنظیم می کنیم.
- با در نظر گرفتن تصویر قبلی به عنوان مثال، می بینیم که خط مقدار صفر از مقدار 20 میلی متر بیشتر است، اما به مقدار 21 میلی متر نمی رسد. نکته بعدی این است که بررسی کنید کدام یک از خطوط روی مقیاس اسلاید با مقیاس میلیمتری منطبق است. در تصویر مثال می بینیم که خطوط مقیاس که بر هم منطبق هستند، خط چهارم است، بنابراین تعیین کردیم که اندازه واقعی 20.4 میلی متر است.
سخن پایانی
در این مطلب ما سعی بر این داشتیم تا هر آنچه باید در رابطه با آموزش استفاده از انواع کولیس بدانید، ارائه دهیم. از این که تا انتهای این مطلب همراه ما بودید، سپاس گزاریم.